Een witte bol in een white cube: videokunstenaarKlaas Koetje daagt zichzelf en de bezoeker uit in kunstruimte Block C
Illand Pietersma • Gisteren, 19:41 • Beeldende kunst
Videokunstenaar Klaas Koetje: „Deze galerie oogt ook wel een beetje vierkant. En nu heb ik er een grote bol in geplaatst.”
De speelse installatie 'Attempt' is te zien in Block C in Groningen. Foto: Corné Sparidaens
Een witte bol in een ‘white cube’: videokunstenaar Klaas Koetje daagt zichzelf en de bezoeker uit in kunstruimte Block C in Groningen. Via speelse installaties brengt hij mensen in contact met elkaar en met kunst.
‘Maak eens een keer iets anders’, zeiden mensen in de omgeving tegen Klaas Koetje (Wildervank, 1958). Hij staat bekend om zijn abstracte videokunst, is daarnaast schrijver en actieve woonbootschipper, speelt een centrale rol in de Groningse kunstscene, exposeert zelf nauwelijks, maar uit bij bijna elke andere tentoonstelling wel zijn kritiek. Genoeg redenen voor Block C om Koetje eens de vrije hand te geven in de kunstruimte aan de Westerhavenstraat in Stad.
‘Mooie ruimte’
Altijd wel kritiek? Zoals? „Nou, neem dit Block C hier”, gebaart Koetje in het rond. ,,Iedereen vindt dit eenbijzondere ruimte. Maar bij de meeste tentoonstellingen hangt er gewoon iets aan de muur of staan er sculpturen op de grond. Iedereen kijkt naar die kunstwerken, en niet meer naar die mooie ruimte.”
Daarom legde Koetje de focus op de ruimte zelf. Hij dook eerst in de geschiedenis van het pand, maar kwam niet verder dan wat al bekend is: hier was eerst een vrieshuis, gevuld met ijs. Toen richtte hij zich op de naam:‘Galerie Block C’. Die is afkomstig van een bordje, dat initiatiefnemers Agnes Scholte en Marinus Augustijn toevallig eens vonden. Koetje: „Block C... In het Duits associeer je het misschien met een concentratiekamp. Maar in het Engels is het ‘blokkeren’: blokkeer C.”
Smeltend ijs
„Eigenlijk had ik de hele ruimte willen blokkeren, door die te vullen met ijs, dat langzaam wegsmelt”, vertelt de kunstenaar. Maar dat was in de praktijk niet haalbaar, wegens lekkage. Nu heeft hij een klein modelgemaakt, waar tijdens de tentoonstelling elke vrijdag een blok ijs in gelegd wordt. Dit laat heel eenvoudig de geschiedenis van Block C zien: ,,Eerst was het een vrieshuis. Het ijs smelt langzaam weg. Wat overblijft is een expositieruimte.”
Vervolgens vulde Koetje die plek met een reuzenmikado-spel, met ‘prikkers’ van wel drie meter lang. „Vraag me niet hoe ik bij mikado kwam. Maar het bleek op verschillende manieren in mijn verhaal tepassen. Zo betekent ‘mikado’ in het Japans niet alleen ‘keizer’, maar staat het ook voor ‘verheven ruimte’. Dat sluit dus mooi aan op een plek waar kunst getoond wordt.”
Spelen met mikado
Marinus Augustijn van Block C vertelt dat er wel 150 bezoekers afkwamen op de openingsperformance,waarbij Klaas Koetje uiteindelijk de bundel van enorme mikadostokken met een flink kabaal op de grond liet kletteren. Daarna gingen mensen al snel het spel spelen. „We willen met deze kunstruimte mensen met elkaar in verbinding brengen. Dat gebeurde hier op een fantastische en speelse manier.”
Inmiddels is het mikado-spel opgeruimd en is de volgende fase aangebroken. Klaas Koetje vertelt over eenboek dat hij geschreven heeft. Daarin probeert een wiskundige een kubus, een bol en een piramide in één figuur te krijgen. „Deze galerie oogt ook wel een beetje vierkant. En nu heb ik er een grote bol in geplaatst.”Verder zijn er twee beamers, die in deze ‘white cube’ kleurvlakken projecteren. Ze richten zich op twee bogen in de muur, waar ooit ramen zaten. Zo legt Koetje ook hier het accent op de ruimte zelf.
Ballon in beweging
De videobeelden lijken wat te trillen. „Dat komt omdat de camera de eigen projectie registreert”, legtKoetje uit. „Je krijgt een soort Droste-effect. Omdat de lens steeds wil scherpstellen, krijg je een instabiel beeld. Bovendien werkt die heen en weer wiegende bol als een stoorzender.”
Bezoekers die rondlopen brengen daarmee de enorme ballon in beweging, waardoor ze het videoproces extraverstoren. Het behoort tot de basisprincipes, waar Koetje al ruim veertig jaar mee experimenteert. Volgende week richt hij de laatste fase in met zes video- en geluidsinstallaties.
Bezoekers zullen dan duidelijker merken, hoe ze beeld en geluid beïnvloeden. Terwijl ze rondlopen, zullen ze de ruimte om hen heen ervaren. En dat is precies de bedoeling van Klaas Koetje.