Peter van Lier
Prille werelden
De economische crisis heeft het
kunstklimaat in Groningen hard getroffen. Een commerciële galerie als Anderwereld
heeft de deuren moeten sluiten en een gesubsidieerde instelling als Kunstruimte
09 is door de gemeente genadeloos wegbezuinigd. De stad Groningen schreeuwt bijna
om nieuwe tentoonstellingsplekken. Nu de kopers van kunst het laten afweten en
de subsidiekranen worden dichtgedraaid, lijken de mogelijkheden daar voor
kleinschalige, niet-commerciële initiatieven binnen deze sector. De pas opgerichte
galerie Block C is daar een mooi voorbeeld van. De galerie, die door kunstenaar
Marinus Augustijn en Agnes Scholte in het leven is geroepen, is gevestigd in
een mooie, stille ruimte aan de achterzijde van een oud pakhuis.
Arjan van Es nodigde Machteld van Buren uit om er
samen nieuw werk te tonen. Zowel Van Es als Van Buren zijn al vele jaren actief
als kunstenaar, maar beiden zijn recent een nieuwe richting ingeslagen. Van Es
onderzocht jarenlang zijn eigen gezicht in tastende potloodlijnen. Juist wie
zich concentreert op een onderdeel ervaart de ongrijpbaarheid van de
werkelijkheid, leek dit werk volhardend uit te dragen. De dagelijkse
confrontatie met zijn spiegelbeeld leek voor Van Es voldoende aanleiding voor
zijn werk. De verrassing is groot nu hij kleine schilderijen toont waarop
vormen en kleuren zichtbaar zijn die niet meer naar een gezicht verwijzen. Soms
zie je iets lichamelijks, soms iets landschappelijks. Het tastende karakter
komt overeen met zijn vroegere werk, maar zijn onderwerp heeft zich verruimd.
Van Buren beeldde in haar werk ook vaak gezichten af of
beter: koppen, want haar onderwerp was en is nog steeds vaak dieren. De
ongrijpbaarheid van de wereld ontstaat bij haar door zich te identificeren met
dieren. Lassie, de hond die vanaf de jaren veertig van de vorige eeuw in vele
speelfilms en tv-series de hoofdrol vervulde, is door Van Buren in de jaren
negentig indringend geportretteerd in een serie levensgrote tekeningen. Het
dier lijkt er te willen ontsnappen aan de verstilde poses, maar dat blijkt niet
mogelijk omdat zijn vacht is vervlochten met een getekende sokkel. Zijn
vrijheidsdrang is wel illustratief voor het werk van Van Buren. In de recente serie
kleine collages die nu in Block C getoond wordt, heeft de wereld die vrijheid
verkregen. De omgeving waarin de menselijke figuren zich ophouden lijkt niet
meer door de mens ontworpen, maar te zijn gevormd uit toevallig samengekomen
elementen. Stroken papier, stukjes landkaart en meestal kleine zwart-wit foto's
uit oude tijdschriften zijn er tot kleine biotopen samengeklonterd.
Met de gezamenlijke titel Einde beheersgebied tonen beide kunstenaars bijna opgelucht hun
nieuw verworven houding. De wil om de werkelijkheid te vatten in een visie of
een beeld is losgelaten. De werkelijkheid zelf blijkt zich in dit werk in alle
vrijheid te manifesteren in prille constellaties van vormen en kleuren. Van
Buren kijkt met een telescoop, door haar kijker zien we volledige wereldjes
waarin mensen zich ophouden. Van Es kijkt met een microscoop, het gevoel naar
uitsneden uit een veel ruimere wereld te kijken die desondanks evenwicht en rust
uitstralen, geeft deze kleine schilderijen hun evidentie en overtuigingskracht.
In de wetenschap zijn telescoop en microscoop beide van belang om inzicht te
krijgen in de wereld, ook in deze duopresentatie is dat het geval. De werken
zijn niet geïsoleerd van elkaar opgehangen, maar tonen zich gebroederlijk naast
en door elkaar.
Een frisse herstart is wat beide kunstenaars met dit
werk binnen hun oeuvre tot stand hebben gebracht. Dat prille is ook het kenmerk
van deze tentoonstellingsplek, die zich heeft aangepast aan de omstandigheden
van de economische crisis. Kunst is minder zichtbaar geworden in Groningen,
maar niet verdwenen, dat is een geruststelling. Wie met wat speurzin op zoek
gaat naar deze nieuwe locatie wordt uiteindelijk beloond met een bijna
lenteachtig gevoel, ook al vangt de tentoonstelling aan in november.
Arjan van Es en Machteld van Buren / Einde
beheersgebied
17 november t/m 8 december 2013 (open
vrijdag t/m zondag, van 14 – 18 uur)
Opening: zondag 17 november om 15 uur
Galerie Block C
Westerhavenstraat
14a, Groningen
06-41282015
